Skala Mohsa, zawierająca dziesięciostopniową klasyfikację twardości minerałów wprowadzona na początku XIX wieku, wciąż jest używana do opisu kamieni. Ta prosta i jednocześnie skuteczna metoda identyfikacji minerałów, stosowana jest między innymi w kamieniarstwie, geologii i jubilerstwie. Przeczytaj o historii, wykorzystywaniu i zasadach stosowania skali Mohsa.
Czym jest Skala Mohsa i jak powstała klasyfikacja minerałów?
Friedrich Mohs zajmował się minerałami i w swojej pracy dostrzegł trudności związane z ich dokładną identyfikacją. W związku z tym postanowił on stworzyć zarazem prosty, jak i skuteczny system, służący do oceny twardości poszczególnych minerałów.
Skala Mohsa wprowadzona w 1812 roku nadal służy do określania twardości minerałów. Jej twórca opierał się na prostej zasadzie, w której jeden minerał może rysować (lub być rysowanym) przez inne minerały. Jest to więc metoda porównawcza, co oznacza, że mierzy ona twardość minerału względem innych i nie podaje ona absolutnych jednostek twardości.
Dla przykładu minerał, który rysowany jest przez kwarc, a nie rysuje następnego w skali topazu, znajduje się pomiędzy 7 i 8 poziomem twardości. W ten sposób powstała klasyfikacja dziesięciu minerałów, zaczynająca się od najmiększego – talku, a kończąca się diamentem, który jest najtwardszym znanym minerałem.
Jak wygląda Skala Mohsa?
Skala Mohsa, choć oparta jest na prostej koncepcji, odgrywa ważną rolę w przemyśle związanym z minerałami, gdyż dzięki niej można łatwo i szybko określić stopień twardości minerałów. Dziesięciostopniowa skala Mohsa zawiera następujące minerały:
- Talk – jest najbardziej miekkim ze wszystkich minerałów używanym do produkcji talkowego pudru.
- Gips – od wieków stosowany do unieruchomienia kończyn i wykorzystywany do produkcji płyt gipsowo-kartonowych.
- Kalcyt – reaguje z kwasem solnym i jest używany do produkcji wapna.
- Fluoryt – minerał ten występuje w wielu kolorach i wykorzystywany jest w przemyśle chemicznym.
- Apatyt – minerał ten jest głównym składnikiem zębów i kości.
- Ortoklaz (polowy) – jest on składnikiem wielu skał, między innymi granitu.
- Kwarc – to jeden z najczęściej występujących minerałów na Ziemi i używany jest w przemyśle kamieniarskim, elektronicznym oraz jubilerskim.
- Topaz – piękny, występujący w wielu kolorach kamień naturalny używany w jubilerstwie.
- Korund – to kamień szlachetny znany głównie z dwóch odmian: rubinu i szafiru.
- Diament – to nie tylko najbardziej szlachetny kamień jubilerski, ale też najtwardszy naturalny minerał, używany do cięcia twardych materiałów.
Zastosowanie Skali Mohsa
Skala Mohsa od czasu kiedy została opracowana, znalazła zastosowanie w wielu dziedzinach. Do głównych obszarów, w których jest ona wykorzystywana, należą:
- mineralogia i geologia – w tych dziedzinach Skala Mohsa jest podstawowym narzędziem służącym do identyfikacji znalezionych minerałów;
- jubilerstwo – Skala Mohsa służy jubilerom do określenia twardości kamieni szlachetnych, co pomaga przy obróbce, szlifowaniu i montażu kamieni w biżuterii;
- przemysł – w różnego rodzaju przemyśle wykorzystuje się skalę Mohsa do wyboru odpowiednich materiałów do konkretnych zastosowań. Na przykład w budownictwie oraz wykończeniu wnętrz do wyboru płytek i kamienia naturalnego.
Zastosowanie skali Mohsa w kamieniarstwie
Skala Mohsa jest także ważnym narzędziem stosowanym w kamieniarstwie i wykorzystywanym między innymi do:
- doboru odpowiedniego kamienia – znajomość stopnia twardości kamienia, pozwala dobrać odpowiedni materiał do konkretnego wyrobu np.blatów kuchennych, posadzek czy parapetów;
- obróbki i cięcia kamieni – wiedza na temat twardości kamienia pozwala dobrać odpowiednie narzędzia, np. miękkie kamienie można obrabiać przy użyciu narzędzi o mniejszej twardości, z kolei bardzo twarde kamienie, jak marmur, wymagają diamentowych ostrzy;
- ocena jakości kamienia – znając poziom twardości kamieni szlachetnych i półszlachetnych można ocenić ich jakość i wartość.
Podsumowując, Skala Mohsa, która określa twardość minerałów, choć jest oparta na prostej zasadzie, to stanowi ważne narzędzie w wielu dziedzinach. Opracowana w 1812 roku przez Friedricha Mohsa, klasyfikacja minerałów nadal jest powszechnie stosowana między innymi w geologii, jubilerstwie i kamieniarstwie.
Blat z konglomeratu.…